Zepperen Samen zet typisch Zepperse gerechten in de kijker
* Hullenteer
Sophie Claes, °1925 en pas overleden op 20 maart 2012, heeft haar kroost hun hele schoolloopbaan door geleerd te kijken naar ‘den hullenteer’. Haar goeie raad aan haar studerende kroost was: als ge niet wilt achter uw boeken zitten als de vlierbessen op de struik hangen (zomervakantie augustus-september) dan moet ge uw lessen leren als de ‘bloesems op de struik ston’ (april-mei).
Ter nagedachtenis aan ma wil Annie hier graag twee receptjes doorgeven die nu kunnen gemaakt worden van de vlierstruik.
Vlierbloesemsiroop
Bereidingswijze en ingrediënten:
Stop een glazen bokaal van ’n liter vol met verse vlierbloesemschermen.
Snij twee citroenen in schijven en steek die ertussen.
Druk alles goed aan en overgiet met koud water.
Laat 24 u op een warme plaats trekken.
Doe dan de vlierbloesems met de citroenen in een neteldoek en druk die heel goed uit.
Breng het vocht langzaam aan de kook .
Roer er ondertussen 0,5 kg suiker onder en neem de kookpot van het vuur als de eerste bubbels de kop opsteken.
Doe het schuim eraf en giet het in gespoelde glazen.
Deze siroop is lekker bij pudding of yoghurt.
Voor kinderlimonade doe je er spuitwater bij.
Een bodempje bloesemsiroop in een glas witte wijn of buddeldrank is ook heerlijk fris op een warme zomerdag.
Vlierbessenbeignets
Bereidingswijze en ingrediënten:
Pluk verse vlierbloesemschermen.
Maak een beignetdeeg: 150 gr. bloem, snuifje zout, 1 ei (gesplitst) 1 afgestreken koffielepel suiker, 1 eetlepel olie, 1 dl bier.
Doe het zout, de suiker, de eierdooier, de olie en het bier in de bloem.
Maak er een glad papje van, zonder klonters.
Klop het eiwit stijf en meng het onder het deeg.
Dompel de vlierbloesemschermen in het beignetdeeg.
Bak in frituurvet op 160 graden.
Laat uitlekken op huishoudpapier.
Bestrooi met bloemsuiker, naar smaak.
Smakelijk!
Annie ‘van Sophie en Toon’ Vanoirbeek 2012
In Blavierke gedoopt
Hapje met hoofdgerecht met streekbier Blavierke.
Ivan Kempeneers wil enkele recepten met jullie delen waarin het lekkere bier Blavierke (basisschoolbiertje °2010) wordt verwerkt.
Hapje: gehaktballetjes in Blavierke, vlierbessensiroop en witloof
Samenstelling:
400 g gemengd gehakt, 1 ei, 100 g kruim van (oud) wit brood
1 appel (vb. Jonagold)
25 g boter
2 dl vleesbouillon
1 dl vliersiroop
1 flesje Blavierke
1 stronkjes witloof, 25 g boter.
Bereidingswijze:
Gehakt met ei, broodkruim en een fijne blokjes appel mengen. Balletjes rollen van middelgroot formaat, zowat 2 cm dik. Rondom bruinbakken in boter. Blussen met bouillon en vliersiroop. Van een flesje bier een slok in de kok en de rest in de kookpot gieten. Op een zacht vuurtje een halfuurtje gaarstoven. Zo nodig wat vocht toevoegen: er moet nog een lekje saus overblijven.
Witloof in flinters snipperen en snel opstoven in een bodempje boter: het moet beetgaar blijven.
Serveren: op een schoteltje: wat gestoofde witloof, hierop schikken we de gehaktbal en een beetje oversauzen. En opdienen.
Tip: Deze lekkere gehaktballetjes kunnen ook klaargemaakt worden als hoofdgerecht en opgediend worden met puree
Hoofdgerecht: In Blavierke gestoofde varkensribben met hete bliksem
Samenstelling voor 4 personen :
Varkensribben met bier en siroop: 1,2 kg dikke vleesribben, 1,5 flesjes Blavierke, 2 dikke uien, 4 volle soeplepels appelstroop van Vrolingen, 100 g bakboter, 2 geutjes azijn, peper en zout, verse tijm, laurier en gesneden bieslook.
Hete bliksem: 500 g zoete stoofperen, 500 g zure appels, 1,25 kg aardappelen, 200 g gerookte spekblokjes, 3 dikke uien, 3 bloedworsten, peper en zout, kervel.
Bereidingswijze:
Varkensribben met bier en siroop: de boter laten bruinen in een pan. Ribben goed laten aanbakken en kruiden met peper en zout. De in ringen gesneden ajuin toevoegen samen met de azijn, het bier, de stroop, laurier en tijm.
Alles laten gaar sudderen. Haal de ribben uit de saus. De saus binden en op smaak brengen.
Hete bliksem: laat de blokjes spek in de ketel met een weinig boter aanbakken. Voeg de gesneden uien toe en laat eventjes meestoven. Giet er 2 dl water bij. Laat deze gedurende 10’ sudderen. Schil de appelen en peren en snij ze in dobbelsteentjes. Voeg ze bij de hutsepot en laat dit nog even meestoven maar let erop dat ze beetgaar blijven.
Kook de geschilde en in partjes gesneden aardappelen gaar en maak er puree van. Meng de hutsepot en de puree, kruiden met peper en zout, hou warm.
Snij één appel in mooie partjes en laat deze karameliseren, overstrooien met bruine suiker en wat kaneel.
De bloedworst snijden we in schuine plakjes en bak deze aan.
Serveer op een warm bord met in het midden een ring hete bliksem. Hier op leggen we de ribben.
We trekken een cirkel saus op het bord. Op elk bord leggen we een drietal schijven bloedworst met telkens een gekarameliseerde appelschijfje. Overstrooien met de versnipperde bieslook.
Hete bliksem is een stoemp van aardappelen, appelen, peren en spek, goed afgekruid. Sommigen vinden het een typisch Haspengouws gerecht. In Nederland ben ik het ook al tegengekomen als streekgerecht, wel steeds in streken waar fruitteelt een belangrijke activiteit is.
Nog een lekkere hartverwarmende tip, zekere in de winter of tijdens gure dagen, en snel klaar:
Gerookt spek met jonagold.
Bak gerookte spekblokjes aan in een wokpan met een weinig vetstof.
Als de blokjes bijna gaar zijn voegen we de jonagold appel toe (goed wassen, niet schillen en in blokjes gesneden).
Verder aanstoven (de appel moet nog wat knapperig zijn). Voeg naar eigen smaak wat Stroop van Vrolingen toe. Afkruiden met peper (eventueel zout, maar het spek heeft wel genoeg zout) en wat kaneel. Dit is heel lekker met een bruine boterham………..en waarom niet met een Blavierke?
Smakelijk.
Ivan Kempeneers, winnaar van De Zepperse Löpper 2012
Zepperse Zonde
Dessertsorbet met lokaal fruit.
Dit zoet Zeppers gerecht combineert het fijnste fruit dat onze zandleemgrond levert.
Uiteraard een caloriebommetje, bestemd voor een uitzonderlijke gelegenheid!
Bereidingswijze:
Peren bewaren niet lang. Als ze te sappig zijn kan je dus nog snel perensorbet maken.
– Neem zes rijpe eetperen zoals Conférence of Durandeau, schil ze en snij ze overlangs in vier, verwijder het klokhuis. Snij de parten verder in enkele stukken.
– Maak met 350 gram suiker en 35 cl water een warme suikersiroop en voeg sap toe van 1 limoen en 1 citroen.
– Kook de perenstukjes zacht in de suikersiroop gedurende 7 minuten en zet het vuur dan laag. Wrijf de peren door een zeef tot moes.
– Roer er een kwart liter van de suikerstroop door tot er een smeuïge massa ontstaat. Laat volledig afkoelen.
– Doe nu alles in een brede, vriesvaste schaal en zet deze 1 uur in het vriesvak. Klop de moes dan om het half uur door met een vork om te vermijden dat het water in ijs verandert. Doe dat een paar keer. Opgelet: deze sorbet kristalliseert onvermijdelijk na een paar dagen, dus tijdig opgebruiken.
Als basis onderaan doen kersen het zoete werk.
– Ontpit 1 kg. Noordkrieken. Pers het sap uit de helft ervan en laat de andere helft heel.
– Breng de krieken met het sap en 2 eetlepels suikers aan de kook.
– Giet de krieken door een vergiet en vang het kookvocht op.
– Los 1 eetlepel aardappelzetmeel op met wat water en bindt het kookvocht tot een saus. Tip: een likje vlierbessensiroop kleurt alles felrood. Breng nog even aan de kook en voeg de krieken toe.
Vul nu een grote, brandschone en gekoelde glazen ijsbeker onderaan tot één vierde met de krieken-in-sap. Lepel er 1 koffielepel Kirsch op, de Duitse kersendrank, als zondige, geestverruimende suikerstoot. Of een scheutje Kersenjenever van onze eigen Marc Schleck!
Schep nu voorzichtig de perensorbet in de glazen ijsbeker. Garneer met een blaadje munt. Indien binnen seizoen, medio juli, kan een knapperige, gekoelde Bruine Bigarreau van Zepperen of Hedelfinger met staart de blikvangende kers op het dessert zijn. Anders top je het sorbetijs met een muntsausje. Die frisse mentholsmaak! Snij daarvoor 30 gram verse muntblaadjes fijn en laat ze een week op een donkere plaats trekken in een al roerend gekookte siroop van een halve kilo suiker en een halve liter water. Nadien in neteldoek uitpersen.
Met koekjes, rietjes en parapluutjes houden we ons niet bezig, dat leidt maar af.
Eten met lange lepel, waarmee naar believen en smaak het kersenrood onderaan met de bleke perensorbet kan gemengd worden.
Smakelijk!
WDZ 2012
P.S. Is suiker… veel suiker eigenlijk ;-), iets typisch Zeppers?
Meer dan je denkt: de familie de Pitteurs, die in de jaren 1800-1900 de kastelen van Zepperen, Ordingen, Rijkel, Brustem, Speelhof (ST) en Spinveld (Metsteren) bevolkte, baatte in Ordingen tussen 1839 en 1886 een suikerfabriek uit. Die stond naast de kasseidreef tussen Ordingen-Dorp en de Tongersesteenweg, alleen de directeurswoning staat nu nog recht.
Bietsuiker was in de 19de eeuw het ‘Haspengoud’ in deze streek, meer dan fruit. Ook in Staaien en Bernissem stonden suikerfabrieken. In rapporten uit 1843 van de sociale inspectie staat te lezen dat onder meer kinderen uit Zepperen van amper twaalf voor het fabriek van Ordingen nachtarbeid deden en op de bietenvelden werkten. Burgemeester-kasteelheer Loyaerts te Zepperen kwam van Tienen en was verwant met de suikerbarons Vandenbossche aldaar, die de fabriek in Ordingen opslorpten. Charles de Pitteurs-Hiègaerts, ‘den aa barong’ van Zepperen, zat in het beheer van de grote suikermaatschappij van Wanze-Hoei.
Doe dus maar, het is of was een streekproduct!
P.S. Hoe zit het met alcohol? Volksfiguren zoals Katoke of Stekske wisten wel weg met een ‘bak’ of ‘dröpke’ jenever. Sluikstoken was een sport, zodat de Amerikaanse bevrijders eind 1944 ‘schnaps’ kon aangeboden worden. En er moeten ooit zo’n honderd cafés geweest zijn in Zepperen, zonder de huizen waar ‘onder ’t huudje’ werd geschonken. Echte alcoholproductie gebeurde in de 19de eeuw aan de Poel, waar de familie Bellefroid in hun graanalcolholstokerij het ruwe product stookte. Hun herenhuis (nu villa Dr. Fabry), hun stokerij (later hoeve Vanvuchelen en Karmelietenklooster) en hun woonhuis (later hoedenmakerij Neven en fermette De Voorzorg) is alles wat nog rest…. een grafsteen tegen de gevel van de kerk uitgezonderd. Marck Schleck-Jammaers bottelt sinds de jaren ’90 zijn fruitjenever op d’Eygen.
Dus ook alcohol was ooit Zeppers… weliswaar met alle sociale leed vandien.
Zeppers accent
Baguette of liever ***driesterren VIB (Very Important Baguette) met eigennaam ‘Zepperse accent’. Ontwikkeld in 2013 door de nieuwe broodjesbar-ijssalon Quattro (Schalenbourg), Dekkenstraat.
Dressing: eiersalade, gebakken spek, radijsjes, witloof en peper van de molen. Bijzonder hartig!
In principe te bereiden met producten van eigen bodem, enkel het kleine Franse stokbrood vond je hier vroeger niet. Wel: eitjes van Zepperse kippen (gekende kwekerijen Hayen, Leemans, kippenboer Roosbeekstraat…), spek van Zepperse zwijntjes (gekende varkenskoopmannen in ons dorp en telers zoals Leunen, Gaens…), radijsjes uit Zepperse tuin of ‘wermeshof’, witloof gehaald op de Truiense zaterdagmarkt (Groenmarkt) en peper gekocht in één van de lokale kruidenierswinkels ‘in koloniale waren’ (Eirewa de Stikker Leunen, Sofieke va Net Leemans, bé Vandenbosch, De Welvaart, Marie va Marc Hayen, Elza owet de Phare, Lis van Dolf, Jeanne va Nijskes, Irma va Cel, Jetje va Gerardine…).
Zepperse Djats
Een soort grog of warme, alcoholisch gedoopte en gezoete drank voor in de wintermaanden. Een idee van pastoor André Frissaer en Hugo Brans, ca. 2005.
Werd op de Kersmarkten ten voordele van basisschool ’t Blavierke geschonken door de Zepperse parochiale verenigingen, parochieteam en kerkfabriek.
Het recept is streng geheim ! Iets met jenever en donkere kandijsuiker. Wordt bij voorkeur opgediend in een voorverwarmde tas en met slagroom getopt, bestrooid met chocoladeschilfers.
Zepperen ? 